Dikush është kundër!

Një shkrimtar erudit italian, revolucionar imperator dhe ideator i fjalës së lirë lehtas me një penë të gjakosur nga kleptokracia, shkruante disa vargje indinjuese për realitetin, teksa shprehej se dikujt i drejtohet gishti si komunist sepse besonte se demokracia e vendit të tij është mëe mirë vetëm se demokracia e Ugandës, sepse besonte se ‘proletarati, borgjezia, lufta e klasave’ – na çatë trapin.

E, në rrjedhë të kësaj ideologjie do më duhej të ngjizesha me realitetin shqiptar, një realitet donkishotesk, i mirëpranuar si zgjidhje politike e parisë, një përrallë e tranzicionit tonë.

Fijet e shkëputura e pa fije kauzale shtet-kombëtare hulumtoj e i gjej në ‘Publikja shqiptare’, syri më has një realizim politik të mundshëm, një realizim politik i ashtëquajtur hotian.

Sipas saj, gabimi më i madh i kombasve është vënia e shenjës së barazisë mes politikës së shtetit dhe pikëpamjeve ideologjike të një burrë-shteti.

Mirëpo, shtetasit e këtij shteti, në zemër të Ballkanit, në udhëkryqin më strategjik të Lindjes dhe Perëndimit e besojnë utopizmin se figura politika dhe diviza politike e ndjekur prej tyre janë ekuivalente.

Të mos e besosh këtë ndërlidhje, do të të duhej të hedhësh poshtë filozofin Hegel, që thosh se racionalja është reale dhe realja është racionale.

Pra, në mënyrë që të vërtetohet politikisht një frazë e tillë duhet mbrojtur filozofikisht, duhet nënshtruar nga operacioni mental filozofik.

Nga krejt çka përcolla, dua të nënkuptoj se e vërteta s’ka këmbë, por një popull me një kulturë dhe civilizim e di, dhe në se mirëpranon nisur nga konteksti i vlerave të saj, i duhet të dijë se gjarpërit këmbët si duken, por ka shumë të tilla.

E vërteta do lakuriqësinë, lakuriqësi që flet ndër sy e oshëtin ndër vesh, pasi nuk mjafton të dish të vërtetën, por mik i saj është ai që e përcjell me ndershmëri dhe e përcjell atë pa kurrfarë droje.

Nuk ka hapësirë për tu trembur nëse je dikush që je kundër, jo kundër për kundërshti inercore, por kundër një rendi të parend që sheh e përjeton çdo ditë.

Kundër një rendi të mbërthyer si mos më keq nga kauza diametralisht të kundërta nga një lider tek tjetri, nga një platform në tjetrën, nga një strategji…në asnjë lloj strategjie që del në përfundimin e njëshit absolut të së drejtës dhe së vërtetës.

Kundër së kundërtës politike, së kundërtës historike, së kundërtës të pranuar pa kundërshti.

Ndoshta ngjaj rebel, s’po më gjen rehati një pjesë e vetvetes….në djall shkoftë!

Unë ndoshta ndërthurr dialektika fjalësh pa strategjisi si mund të dilet nga ky sorqokak, por realisht nuk e disponoj së paku momentalisht diapazonin për të thënë një ide sesi dilet.

(Arsyeja përse momentalisht nuk e di , se përse unë nuk arrij ta kuptoj të pakuptueshmen, kur edhe vetë e pakuptueshmja faktikisht edhe vetë nuk ka kuptim.)

Shqiptarët brenda thellë janë të zgjuar dhe kanë ditur gjithnjë të dënojnë alternativën e gabuar, por këtë zgjuarsi e kanë individuale, pa një kohezion në mendim, nga ku si pasojë lind përçarja nga ideologjia bazë e themelore.

E, si mundet që dikush të mos jetë kundër në një vend ku më tepër sesa një person që vdes të vjen edhe më keq për dikë që lind.

E, si mundet të mos jetë një shtetas i një Republike kundër kur demokracia e vendit të tij – ‘të çan trapin!...  

 

 

 

Kultura e mbrapshtë e debatit publik

 

 
Politika është një fjalë që rrjedh nga greqishtja e përbëhet nga dy komponentë, ‘polis’ që do të thotë ‘shumë’ dhe ‘tika’, një insekt me helm vdekjeprurës.

Kjo e dyta është bërë kryefjalë e burimit të një helmi që lëshohet nga gojë të uritura vetëm për pushtet, që përdorin retorikën më të ulët të mundshme intelektuale e lëshojnë silurat më të ashpra në përplasjet kokë më kokë.

Dialektika, elekuenca në të folur, oratoria në vetvete janë një art që e posedojnë persona të një rangu me nivel intelektual më të lartë, së paku teorikisht.

Debatet janë origjina e lindjes së parimeve e vlerave demokratike shoqërore, ata brumosin ide, përcjellin mesazhe, diktojnë realitetin e përçunojnë vlerat negative që enden si yndyrë shoqërore.

Debati publik në emisione televizive brenda vetvetes nuk ka struktura të ngrira ku duhet të përmbahet mendimi intelektual, nuk ka as kufij mendësish, veprimesh apo shoqërimin e të folurit oratoresk me gjestikulacione. Përjashtuar rastet e ndërhyrjes së prezentatorit, ndërhyrje që shpesh bëhen kur prezantuesi cënohet.

Vendi ynë çalon së tepërmi në këtë pikë. Në të rrallë këta njerëz me krevatë bindin publikun, sesa ecet me shprehjen e vjetër ‘kur të mungojnë argumentat, fyej kundërshtarin’.

E keqja më madhore qëndron në faktin se rrallë gjen hapësirë të dëgjosh argumenta të shprehura qartë, përtej një debati kokë më kokë, ku më tepër se ç’flitet urrehet me shpirt fjala e dalë nga kundërshtari debatues.

Një kulturë e tillë është bërë kredo, është bërë gjak e shpirt, fe e dëshirë e gjithkujt që dëshiron të kategorizohet si person që fiton betejat me fjalën, betejat e luftës verbale personale e jo argumentuese, ku para vullnetit për të bindur audiencën përdoret ‘forca’ e volumit të zërit, një kulturë e rrënjosur ndër shoqëri, e cila sheh si fitues personin më krenar, ka si ‘hero’ televiziv atë që denigron tjetrin, duke harruar se nga ana tjetër denigron vetveten, ç’rrënjoset baza e tij për një mirëinformim publik për dobi qytetare.

Në ktë gjurundi,  i humbur del qytetari i thjeshtë, vota e shenjtë e tij, e cila është besuar për shërbim e jo për kërcënime fjalësh, për goditje deri në aspekte personale, madje dhe kur hollësitë private janë jashtë kontekstit të diskutimit.

Sami Frashëri, një kolumnist idesh ndër të tjera, lidhur me strategët, personat që kanë vërtetë shpirt të shfrenuar për të qenë të tillë, thoshte ‘Dijetar është ai që veprat e tij përshtaten me fjalët e tij, e fjalët  përshtaten me opinionin e tij.’

Ky është mësimi didaktik më i qartë mbi një kulturë të kalbur debati publik, të mësuar ta shohim e rishohim.

Është turp për mediat, vegla që rrotullohen sipas interesave politike që kanë krijuar një traditë ‘alla shqiptare’, fyej e bërtit, sepse sipas kësaj logjike, nuk ka rëndësi në ke apo s’ke të drejtë, rëndësi ka në del i ‘fituar’.

Këta ‘fitimtarë’ janë veçse figura që ilustrojnë një traditë të rrënjosur keqas, traditën e pamoraltë të të bërtiturit, të të debatuarit pa hijeshi intelektuale, e cila megjithëse relativisht disponohet, ‘rrjedh’ nga një makinacion i mbrapshtë i ngulur thellë në mendjen e çdo debatuesi.